2004 Ατομική έκθεση στην Titanium Yiayiannos Gallery Αθήνα

Του παρόντος και του μέλλοντος

Αθώοι, αναίτιοι, συνωμοτικοί εραστές. Μοναχικές φιγούρες σε κοινωνική ομήγυρη. Αγκαλιασμένα ζευγάρια. Χοροί - στροβιλισμοί, πράξεις ερώτων, αγάπες ερώτων, μίση ερώτων. Ατμόσφαιρα δωματίου θερμή, μουσική! Ατμόσφαιρα έγχρωμη – υγρή, γεμάτη από την αύρα των προσώπων που τη διαμορφώνουν χωρίς να την καθορίζουν οριστικά, τελεσίδικα. Μια ρευστότητα η οποία αφήνει στο θεατή το δικαίωμα να σταθεροποιήσει εκεί που νομίζει αυτός την εικόνα. Να είναι τελικά και κάθε φορά η εικόνα αυτή που θέλει ο καλλιτέχνης. Φτιαγμένη από το χέρι και το μόχθο του αλλά συμπληρωμένη πάντα από το θεατή ανάλογα με το βαθμό μέθεξης εκείνου.

Οι φιγούρες του Σταύρου Χατζηιωάννου φαίνεται πως έρχονται από το παρελθόν. Εισβάλλουν στο χώρο. Στο χώρο μας τον καθημερινό, τον σημερινό, ως φαεινότητες που εγκαθίστανται εκεί όπως οι μνήμες μας, όπως οι επιθυμίες μας, όπως το πεπρωμένο μας. Δεν έχουν χρόνο, είναι άχρονες. Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον είναι εδώ στον καμβά, αέρινο, αέναο. Το διηνεκές της ανθρώπινης ψυχής… το διηνεκές της τέχνης. Πόνος και χαρά. Οι φιγούρες του μακρινού παρελθόντος, του παρόντος, του απώτερου μέλλοντος. Εντέλει το μέγα υπαρξιακό «ερωτηματικό» ως τις άκρες του χρόνου, ως τις άκρες του σύμπαντος.

Η ζωή η μικρή.
Η τόσο μεγάλη.
Η ζωή μας.

Απόστολος Γιαγιάννος
Ζωγράφος

Εγώ, Η Άνθρωπος

Μέσα από μία προσωπική αναγνώριση της ανθρώπινης φιγούρας ο Σταύρος Χατζηϊωάννου προσχωρεί σε μία ιδιαίτερη διατύπωση της εικόνας της, όπου είναι εμφανής η υφαρπαγή των μορφών από το στιγμιαίο και η συστροφή τους στο χώρο.

Ζωγραφική είναι όταν κάτι στρίβει , έλεγε ο Cezanne, "La peinture c' est quand ca tourne", όταν δηλαδή το θέμα αποδοθεί όπως υπάρχει στη φύση. Όταν ο καλλιτέχνης καταφέρει να μεταφέρει στον καμβά κάτι από την τρισδιάστατη υπόστασή του στο χώρο. Ο Σταύρος Χατζηϊωάννου ζωγραφίζει με μία εμφανή αμεσότητα, με αβρότητα χορευτική όπως αυτή εικονοποιείται και στα έργα του, με ικανότητα στο χειρισμό του θέματος και των υλικών του. Με την υπευθυνότητα ενός "σκηνοθέτη" βγάζει τις φιγούρες από το βάθος και τις καλεί, της σκηνής να παίξουν ένα ρόλο ερωτικό, υπαρξιακό με καταφάσκουσα μοναξιά ή αμφίβολη συντροφικότητα, σε "θεατρικούς" μονολόγους ή διαλόγους, δεν έχει σημασία, ούτως ή άλλως η εικαστική σκηνή είναι ενδιαφέρουσα με εναλλασσόμενο ρεπερτόριο χρωματικό και οι μορφές με γλυπτικές αξίες , έξεργες ή σύμφυτες με το βάθος τους.

Μέχρι να φανεί η επιθυμητή φόρμα, έχεις την αίσθηση ότι ο ζωγράφος ψηλαφίζει στη σκιά το σχήμα της και ύστερα το πλάθει με φως και χρώμα, αναγνωρίζοντας στην τελική φιγούρα τη μορφή που δημιούργησε. Άλλωστε, η δύναμη του ζωγράφου δεν συνδέεται μόνο με την όραση αλλά και με την αφή, με την αντίληψη των δακτύλων να κατανοήσουν το σχήμα μιας φιγούρας, με την ικανότητα του τυφλού να αναγνωρίζει τα πράγματα.

Από την άλλη πλευρά δεν ξέρω αν οι ζωγράφοι σκέπτονται και λογοτεχνικά όταν ζωγραφίζουν ή μάλλον ξέρω πως όχι. Για τη φόρμα κυρίως νοιάζονται - ούτε για την ποίηση, όσο κι αν αυτή ενυπάρχει κρυμμένη στην πινελιά ή στην άκρη της γραμμής. Στην τελική πράξη και στο μυαλό τους.

Και για μας λένε ότι η κριτική είναι ο χειρότερος τρόπος να προσεγγίσεις ένα έργο τέχνης, και φροντίζω να μην το ξεχνάω. Έστω και με κόστος. Και προσπαθώ να φτάσω στον πίνακα από άλλο δρόμο, όχι μόνο για μένα αλλά και για εκείνους που δεν διαβάζουν αμέσως κάτω από τα χρώματα και τις γραμμές, και περνάνε πάντα από τις λέξεις.

Γι' αυτό και όταν επιλέγω να μη ρωτάω αδιάκριτα τι θέλει να πει ο ζωγράφος, ζητάω τη βοήθεια του ποιητή, που βλέπει αλλιώς τη φύση και την παλέτα, την ψυχή και το σώμα των ανθρώπων.

Εγώ, Η Άνθρωπος. "Λέω πως είμαι ακέριος άνθρωπος και μόνο - δίχως του δεν εγινόμουν και τώρα είμαι και μπορώ και είμαστε ζεύγος, χωρισμένο, εκείνος κι εγώ, έχω το δικό μου φως. Πίστεψα πως υπάρχω, όμως πότε υπήρχα δίχως του;"

Αυτή η ποιητική επίκληση προς τον πλάστη Δημιουργό δι' ου αρμόζεται ζωή τω ανδρί, θα μπορούσε να είναι και προς τον δημιουργό ζωγράφο - αφού ούτως ή άλλως δύσκολα υπάρχουμε δίχως του.

Δρ Βιβή Βασιλοπούλου
Αρχαιολόγος – κριτικός τέχνης